Stefanus siut puting apa ka se maan in nehan dais agama ka
71Hidi kon tulu tene agama Yahudi la ketan Stefanus noan, “Oen in tudu ku ki, toma tam lo ka?” Stefanus in siut atuli-atuil tene deng agama Yahudi las sa
2-3Stefanus siut balis noan, “Amas nol kaka-palis totoang! Mi hii napat se auk le. Hmunan hesa kua, kit upun Abraham puti deng dale Mesopotamia lo bii, mo Ama Lamtua man muun dudui ka, tulu Un apa ka belen son. Ama Lamtua lokan noan, ‘Lako nang soleng ku ingu-mana lia, nol nang soleng ku ina-ama, pali-kakam mas. Ku boka deng maan ni tia, le lako se dale mesa, man mam Auk tulu bel kun!’*Dale Mesopotamia halas ni oen noken noan negara Irak. Mo kota Haran nam ase son, suma un mana la muik nabael ne negara Siria. Ngat Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 12:1 kon.4Tiata upung Abraham lako nang soleng atuil Kasdim mas ingu-dale ka, na dale Mesopotamia, le lako daad se kota Haran. Nikit un ama in hua ka mate kon, Ama Lamtua Allah kil nol un maa daad se dale Kana'an. Na ka, dale man amas nol pali-kakas totoang in dada hahalas nia ka.aDehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 11:31, 12:45Dedeng na, Ama Lamtua Allah tulu bel upung Abraham dale ana teben mes lo bii kon, le daid un dale pusaka. Mo Ama Lamtua Allah hidan meman son noan, mam Un bel upung Abraham in hua-koet tas dale Kana'an, le daid oen dale pusaka. Molota dedeng na, Abraham kon muik aan in hua lo bii.bDehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 12:7, 13:15, 15:18, 17:86Ama Lamtua Allah kon tekan noan, ‘Mam ku in hua-koet tas lakos daad se atuil didang ingu-dale. Hidim atuil nas tudan-kida one, le taos daid ata, nol tao oen dadaat lako pes taun ngatus aat.
7Mo mam hidi nal taun ngatus aat tam, Auk hukung bangsa na, man tao ku in hua-koet tas le daid ata. Hidim ku in hua-koet tas lakos nang soleng dale na, le maas se maan nia, halin kohe-kanas nodan mamo se Au.’cDehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 15:13-14; Dehet in Puit deng Dale Mesir 3:128Aa hidi ela kon, Ama Lamtua but in hida na nini in tadu Abraham le sunat, halin daid tada noan, Abraham nol un in hua-koet tas, daid Ama Lamtua Allah atulin son. Tiata, dedeng un ana Isak halas-sam umur lelo palu, kon Abraham sunat una. Hidim Isak sunat un ana Yakob. Hidi kon Yakob sunat un anan bikloeb at hngul duas kas, dedeng oen kon halas-sam umur lelo palu. Oen totoang niam, kit atuil Yahudi li upu kia-kaons.dDehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 17:10-14, 21:2-4, 25:26, 29:31--35:18
9Oe mesan na, kit upu kia-kaon nas idus nol oen palin Yusuf, didiin oen hee soleng una, le lako daid ata se dale Mesir. Mo Ama Lamtua Allah nang soleng net Yusuf lo.eDehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 37:11, 28, 39:2, 2110Undeng na le, Un sao puting Yusuf deng in susa ngas totoang. Ama Lamtua Allah kon bel un in tana, le un taan nal sa-saa mamo kose, didiin lahing Mesir ra namnau una, hidim nikit un daid gubernur se totoang dale Mesir. Nol Yusuf kon kil kuasa se lahing nga um lahi la.fDehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 41:39-41
11Hidi kon, oras lubu' maa tom dale Mesir nol dale Kana'an. Oras lubu na muun isi, didiin atuli mamo haup susa-daat se ola-ola. Tiata dedeng na, kit upu kia-kaon nas kon haup in kaa lo.gDehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 42:1-212Mo upung Yakob ming dehet noan, muik in kaa se dale Mesir. Tiata un tadu un anan nas, oen nam kit upu kia-kaon nas, le lakos dale Mesir halin sos in kaa se uas.
13Sos hidi kon, oen pait. Mo nikit oen in kaa ngas hidis pait kon, Yakob lok oen laok sos in kaa pait se dale Mesir. Dedeng na halas-sam, Yusuf tek puting beles noan, un na mo oen palin in hua, Yusuf. Hidim Yusuf kil nol un kaka-palin nas laok tutnaal lahing Mesir ra.hDehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 45:1, 1614Kon Yusuf nodan le un ama ka, nol un pali-kakan nas totoang, maas daad se dale Mesir. Oen totoang in maa se dale Mesir ras, atuli at buk itu beas lima.iDehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 45:9-10, 17-18, 46:2715Tiata Yakob lako daad se dale Mesir, didiin un nol kit upu kia-kaon nas mates se luas.jDehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 46:1-7, 49:3316Mo nesang ana lo, halas-sam oen kil kit upu kia-kaon nas seen nas pait lakos iung Sikem. Hidim oen puan seen nas, se niut utu man dedeng na upung Abraham sosan son, deng Hemor in hua-koet tas.”kDehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 23:3-16, 33:19, 50:7-13, Yosua 24:32
17Stefanus nahdeh napiut noan, “Nias totoang dadi, undeng Ama Lamtua hid meman son noan, lako-lako lam Un bel Abraham dale pusaak se maan nia. Mo oras sa maa dadani, le Ama Lamtua tao inu Un in hida na lam, kit upu kia-kaon bangsa Yahudi li taplaeng mamo isi se dale Mesir.
18Dedeng na kon, muik laih balu mesa, man mulai kil prenta se Mesir. Mo un taan deng Yusuf lo.lDehet in Puit deng Dale Mesir 1:7-819Lahing na tudan-kida kit bangsa lia. Un daek dadaat saol kit upu kia-kaon nas. Un kon dising one, le halin nam oen taeng soleng oen anan in hua babalu ngas, le nang halin oen mates.mDehet in Puit deng Dale Mesir 1:10-11, 22 Lahing Mesir ra ana bihata la nikit Musa deng palun Nil
20Dedeng na kon tom nol upung Musa ina ka, in hua una. Hua un maa la un apa ka leok isi! Un ina-aman nas tao muid lahing nga in prenta ka lo. Oen papa-paiduil buni tana-ana na se oen uma, didiin un umur bulan tilu.nDehet in Puit deng Dale Mesir 2:221Mo nikit oen buni nal tana-ana na se oen uma la pait lo son, kon oen sao soleng un se palun Nil la. Mo lahing Mesir ra ana bihata mes net una. Hidi kon un kat nal tana-ana na le papa-piaran banansila el un ana esa.oDehet in Puit deng Dale Mesir 2:3-1022Undeng na, atuil Mesir ras tui oen in tana ka totoang bel Musa, didiin un daid atuil in muun isi. Un nahdeh tana, nol un kon daek tana.
23Nikit Musa umur taun buk aat tukun nam, un kom in laok nuting le taan un atulin esan nas, atuil Israel las.
24Un puit lako kon, un ngat net atuil Israel mes haup in diku-puang deng atuil Mesir ras at mesa. Hidim un lako le hulung atuling man oen bangsan mesa na, ti un keo tele atuling Mesir ra.
25Lole Musa bali le atuil in bangsa mes nol una ngas taan son noan, Ama Lamtua Allah nutus un le maa sas-sao oen deng oen in susa ka. Molota oen taan dais na lo bii.
26Ola ka, Musa puti lako pait le tinang un atulin Israel las. Kon un ngat net atuil at dua keng apa. Tiata un daem soba-nanas duas, hidim tekas noan, “Hoe! Mi duam niam pali-kaka. Mo taon elol isi le mi duam keng apa ela lia?”
27Mo atuling in tuk un tapa ka ka, hutun soleng upung Musa, le tekan noan, ‘Asii man nikit ku le daid tulu deng kami la? Nol asii man nikit ku le daid atuil in nutus kaim dasi lia ka?
28Ku le keo tele auk kon, banansila el lahin ku in keo tele atuling Mesir ra ka le?’
29Ming ela kon, Musa lail puti deng Mesir. Hidim un lako daad se atuil Midian nas ingu-dale ka. Un saap se la, kon oen haup ana biklobe at dua.pDehet in Puit deng Dale Mesir 2:11-15, 18:3-4 Musa nol kai man ai kaan, mo hnining lo ka
30Hidi nal taun buk aat se atuil Midian nas mana la, Musa lako se maan tuu mesa, dadani nol leten man atuli las noken noan, leten Sinai. Se na, Ama Lamtua ima-ii mes deng sorga maa tutnaal nol Musa, nini ai in kaa se kai ina ana mesa. Kai na ai kaan, mo hnining lo.
31Ngat net ela kon Musa langan tuun. Hidim un lako dadani le taan noan asa na. Mo nahkitu lam, un ming Ama Lamtua aa deng ai la dalen noan,
32‘Auk niam, Lamtua Allah deng ku upu kia-kaon nas, nas ku upum Abraham, upum Isak nol upum Yakob.’ Ming ela kon, upung Musa lii isi didiin pepeten, nol un brain botas sila ka le ngat kai man ai in kaan na lo.
33Hidi na kon, Ama Lamtua tekan pait noan, ‘Hoe Musa! Ku dil ne dale niu na. Kolong ku nahan nas!
34Nangan noan, Auk nadidingun Auk atulin Israel in ne dale Mesir ruas son, deken! Ta Auk nangan oen nabale. Auk taan oen in susa-daat ta. Auk kon ming oen in bisat le nodan tulung nga son. Tiata neot nia, Auk niu laok sao one. Maa se ni le! Ta auk le lok ku pait lako Mesir.’qDehet in Puit deng Dale Mesir 3:1-10
35Ama Lamtua Allah tulu-balang Apa ka se ai dalen ela, undeng Un le tadu Musa pait lako se Mesir. Ama Lamtua huil un le sao puting atuil Israel las deng oen in susa-daat ta. Musa niam, atuling man hmunan nu oen ketan noan, ‘Asii man nikit ku le daid tulu deng kami la?’ Mo halas nia lam, Ama Lamtua esa man nikit una.rDehet in Puit deng Dale Mesir 2:1436Hidi kon Musa pait lako Mesir. Un tao taad herang muun isi se lua. Hidim un nol puting atuil Israel las deng Mesir. Un nol oen laok kaliut Tasi Mea ka, hidim oen laok papmes maan epe ngas didiin taun buk aat.sDehet in Puit deng Dale Mesir 7:3, 14:21, Buk in Kahi 14:33
37Musa esa tek atuil Israel las noan, ‘Mam Ama Lamtua Allah nikit nal atuli mes deng mi hlala kia, le daid Un mee-baha, banansila el Un in nikit auk son nia.’tDehet Ulang deng Lalan in Nuli 8:15, 1838Musa leo-leo nol kit upu kia-kaon atuil Israel las se maan epe ngas. Un man tutnaal Ama Lamtua ima-ii la se leten Sinai lua. Nol un nam, man daid hleten taung kit upu kia-kaon nas nol Ama Lamtua Allah. Hidim un kon man sium in Teka-teka, man tulu bel kit lalan in nuil toma ngas deng Ama Lamtua Allah.uDehet in Puit deng Dale Mesir 19:1--20:17, Dehet Ulang deng Lalan in Nuli 5:1-33
39Mo ela kon no, kit upu kia-kaon nas dai hii-ming se Musa lo. Oen kon hutun soleng una, lole oen kom le pait lakos Mesir tuun.
40Hidim oen lakos hanet Harun noan, ‘Ku palim Musa kil puting kaim son deng dale Mesir. Mo halas ni kaim taan lo noan un ne ola ka? Tiata kaim nodan le ku daek bel kaim in hui-langus mesa, le halin nam in hui-langus na man kil kami.’vDehet in Puit deng Dale Mesir 32:141Kon oen daek nal sa-saa in hui-langus mesa. Un tuladang nga el, aus-saip ana mesa. Hidim oen keo hmukit le hui-langus se aus-saip ana na. Oen kon tao fesat tene leo-leo tutungus, undeng oen dalen kolo nol aus-saip ana man oen in daek nalan son nini oen iman esa na.wDehet in Puit deng Dale Mesir 32:2-642Nikit Ama Lamtua Allah netas tao ela kon, Un bali kudi one. Hidim oen mulai hui-langus se sa-saa in ne apan-dapa kua ngas, banansila el lelo, bulan, nol duun nas. Mo Ama Lamtua Allah nang soleng oen ela tuun. Na tom nol asa man Ama Lamtua Allah mee-baha las in dul meman son, deng hmunan nu noan,
‘Hoe, atuil Israel me!
Mi laok pukiu dale epeng ngas taun buk aat,
hidim mi keo hmukit tas le todan-lahing se Au,
tamlom mi todan-lahing se asii la?
43Mi naka-nahalit Auk lo!
Mo lelo-lelom, mi hui-langus se mi bangat tas.
Mi kom naseke in puti-taam laok el uikjale Molok ka uma la.
Mi kon kom in hui-langus se uikjale man ngaal Refan na duun na.
Mi taan in hui-langus se sa-saa man mi in daek son, nini mi iman esan nas!
Undeng na le, mam Auk kat soleng mi kakatang lakom pes se Babel halin nua.’”xAmos 5:25-27
45Nesang lo kon, Yosua nol kit upu kia-kaon nas hote-dait labang nol bangsa-bangsa didang in se dale Kana'an nas, ti Ama Lamtua Allah beles le nala. Hidim Un bating dale na bel kit upu kia-kaon nas. Dedeng oen taam lakos nuu nal dale na ka, oen kon kil Ama Lamtua Hleep in Kohe-kanas sa lako se la. Hleep na dil se la, lako lius laih Daud in kil prenta ka.zYosua 3:14-1746Laih Daud niam, kohe-kanas se Ama Lamtua Allah, banansila el kit upun Yakob in kohe-kanas se Ama Lamtua Allah ka kon. Hidim laih Daud tao Ama Lamtua dalen kolo, ta Ama Lamtua belen hangun. Hidi kon un nodan Ama Lamtua, le un man bangun-pii Um in Kohe-kanas Tene balu ka taung Ama Lamtua.aaSamuel dua la 7:1-16, Dehet deng Bangsa Israel nol Bangsa Yahuda lalis mesa la 17:1-1447Molam laih Daud ana Soleman, man bangun-pii Ama Lamtua Um in Kohe-kanas Tene ka.abLahi-lahi las Buk laih hmunan na 6:1-38, Dehet deng Bangsa Israel nol Bangsa Yahuda lalis dua la 3:1-17
48Mo kit tana noan, Ama Lamtua Allah in Lapa Dudui ka daad se um man atuli li in dake lo, undeng hmunan nu Ama Lamtua mee-baha mes dul meman son noan,
49‘Apan-dapa ku na mo, Auk del in prenta ka.
Mo apan-kloma ki nia mo, Auk maan in tian ii ngia ka.
Taon elola le mi bangun-pii nal bel Auk um in toma mesa, le Auk daad se la nga? Bisa loo!
50Undeng apan-dapa ku nol apan-kloma ki isin nas totoang, Auk man koet!’”acYesaya 66:1-2
51Hidi kon Stefanus nahdeh napiut, mo un naskaa oen le tekas noan, “Mi niam atuil in bon batu! Mi banansila el atuil man in taan Ama Lamtua Allah lo ka, nol mi dai hii-ming se Un lo. Mi atuil in labang Ama Lamtua Allah, banansila el mi upu kia-kaon nas in bali kudi Una ka! Mi le labang nol Ama Lamtua Koo Niu ka nabale le?adYesaya 63:1052Mi upu kia-kaon nas kon tao sus Ama Lamtua Allah mee-baha las tutungus. Olan mi tek soba-nana: le mee-baah ol man oen tao susan lo kia? Muik lo, ta loo! Hmunan nu Ama Lamtua mee-baha las kom in tek meman noan, mam Ama Lamtua Allah le tunang Un Atulin Niu ka maa. Mo mi upu kia-kaon nas keo tele Ama Lamtua mee-baha las. Maa lius mia lia lam, mi kon pake atuil didang le keo tele Ama Lamtua Atulin Niu ka.
53Nol mi kon toe muid totoang atorang man Ama Lamtua Allah in bel kit son nas lo, molota Un ima-ii in deng sorga nguas esan, man niu maa bel mi atorang nas.”
Oen pasang tele Stefanus
54Atuil in daad le nehan dasi ngas ming Stefanus in aa ela ka kon, oen taan meman noan, un soleng kula ka bel one. Tiata oen komali isi le duu-duu siin nol Stefanus.
55Mo Stefanus haup kuasa deng Ama Lamtua Koo Niu ka, ta un botas ngat lako bus el apan nua lam, un ngat net totoang Ama Lamtua Allah in loe-liliman na. Un kon ngat net Lamtua Yesus dil se Ama Lamtua Allah halin kanan na, se maan in todan-lahing dudui ka.
56Kon Stefanus tek noan, “Elia amas totoang. Auk ngat net apan nu hosai, nol Atuling Baktetebes sa dil ne maan in todan-lahing dudui kua, ne Ama Lamtua Allah halin kanan na.”
57Ming ela kon, atuil in nehan dasi ngas, kuim kele hngilan nas. Oen ahan mumuun le tadu Stefanus ete'. Hidim oen tukin hangus leo-leo laok diku-puang una.
58Le pel-lakang un puti lako kota la likun na. Kon saksi-saksi las kolong oen kaod likun nas, le bel tana muda mes kilas. Un ngala ka, Saulus, un nam oen atulin in hode-lokot. Hidim oen pasang Stefanus nini batu. Oen pasang tele Stefanus
59Oen pasang Stefanus mamasu lam, un haman mumuun le tek noan, “Lamtua Yesus! Auk oras si maa dadani son. Sium auk tia!”
60Hidi kon un lea holimit hai buku ka, nol un haman mumuun pait le tek noan, “Ama, beles lepa-haal kula-sala ni deken!” Aa hidi ela kon, un hngasa ka nutus, le mate.
*7:2-3: Dale Mesopotamia halas ni oen noken noan negara Irak. Mo kota Haran nam ase son, suma un mana la muik nabael ne negara Siria. Ngat Dehet deng Apan-kloma ki in Dadi ka 12:1 kon.
†7:44: Ama Lamtua dul Hukung Hngulu las se baut bleha. Hidim bel upung Musa, le halin nam atuil Israel las tao muid in dulang nas totoang. Baut bleha nas, oen noken noan, ‘Saksi’. Oen pesang baut bleha nas se Hleep in Kohe-kanas sa. Tiata oen noken Hleep na noan, “Hleep Saksi”.